Η κατάκτηση του νότιου πόλου – Amundsen-Scott, 1911-1913

Το αρχικό σχέδιο του Ρόαλντ Αμούνδσεν (Roald Amundsen) προέβλεπε μια αποστολή στο Βόρειο Πόλο, αλλά η είδηση σχετικά με την κατάκτησή του από τον Frederick Cook και τον Robert Peary προκάλεσαν την αλλαγή των σχεδίων. Η αποστολή τελέστηκε με το πλοίο «FRAM» (που δανείστηκε από τον Fridtjof Nansen) στις 9 Αυγούστου 1910 και έφτασε στον Κόλπο των Φαλαινών-ένα φυσικό λιμάνι πάγου- (Whale Bay), στο ανατολικό άκρο της παγονησίδας Ρος (Ross), στις 14 Ιανουαρίου 1911. Μετά την κατασκευή μιας χερσαίας βάσης, τοποθετήθηκαν αποθήκες τροφίμων στα ακόλουθα γεωγραφικά πλάτη: 80°Ν, 81°Ν, 82°Ν, 83°Ν. Σκυλιά εκπαιδευμένα για έλκηθρα χρησιμοποιήθηκαν για τις μεταφορές και οι άνθρωποι μετακινούνταν με σκι – ήταν έμπειροι σκιέρ. Η πολική ομάδα ξεκίνησε από τη βάση στις 19.10.1911. Αφού έφτασαν στα Transantarian Όρη, μετά από λίγες μέρες αναζήτησης, κατόρθωσαν να βρουν έναν δρόμο προς το οροπέδιο της Ανταρκτικής (Antarctic Plateau) μέσω του παγετώνα Άξελ Χέιμπεργκ (Axel Heiberg). Ο Amundsen έφτασε στον πόλο στις 14 Δεκεμβρίου 1911. Για 4 ημέρες, οι συμμετέχοντες στην αποστολή πραγματοποίησαν αστρονομικές μετρήσεις για να εξασφαλίσουν ότι έφτασαν πράγματι στον πόλο. Χρειάστηκαν 32 ημέρες για να επιστρέψουν στη βάση. Στις 30 Ιανουαρίου 1912, το πλοίο FRAM αναχωρεί και ο Amundsen ενημερώνει για την επιτυχία του ταξιδιού του από το Χόμπαρτ (πρωτεύουσα) της Τασμανίας.

Η αποστολή του Ρόμπερτ Φάλκον Σκοτ (Robert Falcon Scott) (1910-1913).

Η εκστρατεία που σχεδιάστηκε σε μεγάλη κλίμακα είχε πρωτίστως επιστημονικούς στόχους, το σχέδιο κατάκτησης του νότιου πόλου ήταν το αποτέλεσμα της ύπαρξης συναγωνισμού – με την αποστολή του Amundsen (η οποία είχε την κατάκτηση του πόλου ως πρωταρχικό στόχο). Η αποστολή είχε σκοπό να δημιουργήσει μια βάση στον φημισμένο πορθμό Μακμούρντο (Scott Strait of McMurdo) και να την χρησιμοποιήσει στη διαδρομή (που ήταν γνωστή από την αποστολή του Shackleton το 1909) προς το οροπέδιο της Ανταρκτικής μέσω του παγετώνα Μπίρντμορ (Beardmore Glacier). Για τις μεταφορές, σχεδιάστηκαν έλκηθρα που μεταφερόντουσαν από πόνι καθώς και μηχανοκίνητα έλκηθρα. Στο οροπέδιο της Ανταρκτικής, τα έλκηθρα έπρεπε να τραβηχτούν από τους ανθρώπους, αλλά οι συμμετέχοντες στην αποστολή δεν είχαν καμία εμπειρία στη χρήση σκι.

Οι δραστηριότητες που οδήγησαν στην κατασκευή των πρώτων αποθηκών τροφίμων και καυσίμων (79°Ν και 80°Ν παράλληλοι) χαρακτηρίστηκαν από δυσκολίες στη διατήρηση της αποτελεσματικότητας των πόνι και των μηχανοκίνητων έλκηθρων. Ως αποτέλεσμα, η βασική σύνθεση της αποκαλούμενης “αποθήκης ενός τόνου”, που σχεδιάστηκε για τον 80°Ν, κατασκευάστηκε 40χλμ. πιο κοντά στη βάση και είχε τραγικές συνέπειες για την μετέπειτα πολική ομάδα. Επιπλέον ομάδες έπρεπε να δημιουργηθούν οι οποίες θα συνόδευαν την πολική ομάδα νότια και θα επέστρεφαν στη βάση, η μία μετά την άλλη, μετά την ολοκλήρωση των καθηκόντων τους. Αυτό προκάλεσε πρόσθετες καθυστερήσεις στη διαδρομή προς το νότο. Η πολική ομάδα βρισκόταν στο οροπέδιο της Ανταρκτικής σχεδόν ένα μήνα αργότερα από την αποστολή του Amundsen. Με παρόμοια καθυστέρηση, ο Scott έφτασε στον Πόλο, όπου βρήκε μια σκηνή με μια νορβηγική σημαία που άφησε ο Amundsen. Το πλήρωμα του Scott γύρισε σχεδόν αμέσως πίσω, διατηρώντας αρχικά τον προηγούμενο ρυθμό. Ωστόσο, σύντομα αποδείχθηκε ότι οι μερίδες τροφής υπολογίστηκαν πολύ αυστηρά (αδυναμία υπερφόρτωσης των έλκηθρων) και οι συμμετέχοντες στην αποστολή άρχισαν να αποδυναμώνονται ως αποτέλεσμα του υποσιτισμού, μειώνοντας παράλληλα και την αντοχή τους στο κρύο. Στις 17 Φεβρουαρίου, κατά την κάθοδο του παγετώνα Μπίρντμορ, πέθανε ένας από τους συμμετέχοντες της ομάδας, ο Έβανς, ως αποτελέσματος τραυματισμών που προκλήθηκαν από  παλαιότερη του πτώση καθώς και με νέα πτώση που υπέστη. Τα υπόλοιπα μέλη, με αυξανόμενη δυσκολία, κινούνταν πολύ αργά προς τη βάση, ενώ στις 16 Μαρτίου, ένα δεύτερο μέλος του πληρώματος, ο Όατς, αυτοκτονεί. Στις 18 Μαρτίου, οι υπόλοιποι τρεις κατασκηνώνουν σε μια σκηνή για τελευταία φορά, όμως οι πολύ δύσκολες καιρικές συνθήκες δεν τους επιτρέπουν να αποχωρήσουν από τη σκηνή. Στις 29 Μαρτίου, πεθαίνουν από πείνα και εξάντληση ενώ μια αποθήκη προμηθειών ενός τόνου απείχε 18 χιλιόμετρα.

Λίγο νωρίτερα, στις 26 Μαρτίου, μια ομάδα διάσωσης ξεκινάει από τη βάση, αλλά οι πολύ κακές καιρικές συνθήκες την υποχρεώνουν να επιστρέψει.

Το πλοίο της αποστολής «TERRA NOVA» αναχώρησε για τη Νέα Ζηλανδία λαμβάνοντας 8 συμμετέχοντες της αποστολής, ενώ 13 άτομα αποφάσισαν να περάσουν τον χειμώνα εκεί. Από αυτούς, στις 29 Οκτωβρίου ξεκινά μια ομάδα αναζήτησης, η οποία στις 12 Νοεμβρίου 1912 βρίσκει την τελευταία σκηνή του Scott και των συντρόφων του. Η ταφή των πτωμάτων πραγματοποιήθηκε επί τόπου, σε ένα ανάχωμα πάγου κι εν τέλει ο κόσμος έμαθε για το τραγικό τέλος της αποστολής του Scott το 1913.