Μοσχόβους ή μοσχοφόρος μόσχος

Ο μοσχόβους ή μοσχοφόρος μόσχος «Ovibos moschatus», (Muskox ή αλλιώς musk-ox), είναι ένα τεράστιο οπληφόρο Αρκτικό θηλαστικό. Οι μοσχοβόες είναι φυτοφάγοι και τρέφονται με χορτάρια, καλάμια, μίσχους και άλλα φυτά του εδάφους, σκάβοντας μέσα από το χιόνι το χειμώνα για να φτάσουν στην τροφή τους. Μία από τις αγαπημένες τους τροφές είναι η πολική ιτιά.

Το όνομά τους προέρχεται από την έντονη μυρωδιά μόσχου που εκλύουν τα αρσενικά κατά τη διάρκεια της περιόδου ζευγαρώματος το καλοκαίρι. Η μυρωδιά μόσχου χρησιμοποιείται για την προσέλκυση των θηλυκών κατά την αναπαραγωγική περίοδο. Όσον αφορά τις συνήθειες αναπαραγωγής, η παρατεταμένη σεξουαλική συμπεριφορά (courtship) αρχίζει στα τέλη Ιουλίου καθώς τα αρσενικά αξιολογούν την αναπαραγωγική κατάσταση των θηλυκών. Τον Αύγουστο, η σεξουαλική συμπεριφορά με αυξανόμενη σωματική επαφή οδηγεί σε επιτυχή ζευγάρωμα. Τα θηλυκά γεννούν ένα μικρό το επόμενο έτος, κατά τον Απρίλιο – Ιούνιο.

Παλαιότερα, ήταν αρκετά διαδεδομένοι στην Αρκτική, αλλά στη συνέχεια εξαφανίστηκαν σε πολλά μέρη εξαιτίας του υπερβολικού κυνηγιού. Μπορούν να βρεθούν στην άδενδρη τούνδρα από την Αλάσκα κατά μήκος της ανατολής μέχρι τη Γροιλανδία, μέσω του βόρειου Καναδά. Υπάρχουν επίσης πολλοί εισαγόμενοι πληθυσμοί, οι οποίοι είναι πλέον εγκατεστημένοι στη Δυτική Γροιλανδία και στο Κανάκ (Qaannaaq). Το είδος επανεισάχθηκε στην Αλάσκα (ΗΠΑ) και σε τέσσερις τοποθεσίες στη Δυτική Γροιλανδία (Δανία). Οι μοσχοβόες εισήχθησαν επίσης στη Νορβηγία και στο Σβάλμπαρντ συγκεκριμένα, αν και στο Σβάλμπαρντ, έχουν πλέον εξαφανιστεί. Θεωρείται ότι διέσχισαν τον Βερίγγειο πορθμό και έφτασαν στον Καναδά πριν από 90.000 χρόνια.

Οι μοσχοβόες, μαζί με τα γιακ (Yaks) της Κεντρικής Ασίας, έχουν τη μακρύτερη γούνα από οποιοδήποτε άλλο ζώο. Έχουν ένα μονωμένο μάλλινο υπόστρωμα και μερικές από τις τρίχες στο εξωτερικό τους στρώμα έχουν μήκος σχεδόν 100 εκατοστά. Το τρίχωμά τους είναι παχύ, σκούρο καφέ και κρέμεται σχεδόν στο έδαφος. Έχουν αλλάξει ελάχιστα από την εποχή των παγετώνων. Επιβιώνουν από τις δριμείς θερμοκρασίες εν μέρει λόγω της πυκνής υπόστρωσης της μάλλινης γούνας τους που ονομάζεται υπόστρωμα Qiviut και το οποίο λέγεται ότι έχει συντελεστή μόνωσης 10 φορές καλύτερο από εκείνον του μάλλινου. Οι εξωτερικές τρίχες, αποκαλούμενες προστατευτικό τρίχωμα (guard hairs) , καλύπτουν ένα δεύτερο, μικρότερο υπόστρωμα το οποίο παρέχει πρόσθετη μόνωση το χειμώνα. Το υπόστρωμα αυτό πέφτει όταν οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν, προς το τέλος του χειμώνα.

Ο μοσχόβους έχει βαριά οστεώδη κέρατα στην κεντρική ζώνη του μετώπου και συχνά ανασηκώνει και ρίχνει το τεράστιο κεφάλι του έτσι ώστε να σπάσει το φλοιό του χιονιού, όταν γίνεται πολύ δύσκολο για αυτόν να περάσει.

Οι μοσχοβόες ζουν σε μικρές οικογένειες και σε εκτεταμένες ομάδες. Το καλοκαίρι σχηματισμένες με μόλις 5 ζώα, ενώ το χειμώνα μπορούν να ενωθούν με άλλα ζώα, δημιουργώντας αγέλες έως και 60 ζώων. Οι μεγαλύτερες ομάδες βοηθούν στην προστασία τους από τα αρπακτικά ζώα, όπως επίσης και από τις καιρικές συνθήκες διότι στέκονται πιο κοντά το ένα στο άλλο.