Jokulhlaup
Jokulhlaup to nagła, krótka powódź lodowcowa. Typowe jokulhlaups w otoczeniu kopuły lodowej Vatnajökull zaobserwowano na Islandii. Samo słowo pochodzi z języka islandzkiego. Kopuła lodowa okrywa masyw górski z okresowo czynnymi wulkanami, a w ich kraterach tworzą się jeziora. W okresach wzmożonej aktywności wulkanicznej ilość wody wytapianej z lodowca przekracza pojemność obniżeń jeziornych. Woda przelewa się przez ich krawędzie, powodując gwałtowne poszerzanie kanałów wyprowadzających i tworząc powódź na przedpolu lodowca.
Powodzie lodowcowe mogą powstawać również w wyniku przerwania barier lodowych, zamykających jeziora przylodowcowe lub jeziora powstające w bocznych dolinach, zamkniętych przez szarżujący lodowiec (Kaukaz, Tien-Szan).
Zazwyczaj powstają podczas bardzo intensywnych opadów letnich na obszarze lodowców dolinnych, np. w Norwegii, w wyniku bardzo szybkiego spływu powierzchniowego wód opadowych z powierzchni lodowca. Najczęściej nie osiągają jednak katastrofalnych rozmiarów.
- Fig.1. Islandia, powódź lodowcowa na sandrze Skeidhary 1996 r. Fot. Th. Thorsteinsson
- Fig.2. Przekrój przez kopułę lodową Vatnajökull, lokalizacja jeziora Grimsvötn (a), krzywa przepływu na sandrze Skeidhary w czasie powodzi w 1954 r.(b), (za: Jania 1993).
- Fig. 3. Krzywe przepływu w czasie powodzi lodowcowych na Islandii. Najwyższe przepływy mogą przekraczać normalny odpływ ponad 10 tysięcy razy (Benn&Evans 1998).
- Fig.4. Jezioro Proclacial Gösvatnet (Hornsund, Spitsbergen). Fot. JG






This project (EDU-ARCTIC) has received funding from the European Union’s Horizon 2020 research and innovation programme under grant agreement No 710240. The content of the website is the sole responsibility of the Consortium and it does not represent the opinion of the European Commission, and the Commission is not responsible for any use that might be made of information contained.