Szarża lodowca

Polski termin nie jest znaczeniowo tłumaczeniem angielskiego. Szarża po polsku oznacza w znaczeniu dosłownym atak kawalerii (również – atak czołgów), w znaczeniu przenośnym – szybki, gwałtowny atak, co dobrze oddaje charakter zjawiska.

W glacjologii termin oznacza nagłe przyspieszenie ruchu lodowca występujące najczęściej w obrębie  lodowców umiarkowanych i politermalnych. Nie stwierdzono występowania zjawiska szarży w obrębie lodowców zimnych. Nagłemu przyspieszeniu ruchu lodowca towarzyszy awans (przesunięcie położenie czoła nawet o kilka/kilkanaście kilometrów), czasem katastrofalny, połączony ze znacznym rozpadem masy lodu na bloki oddzielone szczelinami.

W strefie czołowej lodowca widoczne są deformacje w obrębie moren. Obraz taki jest łatwo rozpoznawalny w terenie lub na zdjęciach lotniczych lub satelitarnych.

Okresy szarży powtarzają się cyklicznie co kilka do kilkudziesięciu lat (stąd lodowce szarżujące nazywane są też lodowcami pulsacyjnymi). Nie wykazują one jednak zależności od powtarzających się zmian klimatycznych.

Nie jest do końca wyjaśnione powstawanie zjawiska szarży, wiadomo jednak, ze podstawowym warunkiem jest możliwość zatrzymywania wody w podłożu lodowca tak, oby osiągnąwszy wysokie ciśnienie spowodowała szybki ślizg denny lodowca na większej przestrzeni.

Zmiany profilu podłużnego i poprzecznego Lodowca Niedźwiedziego (Pamir) w okresie przed, po i w czasie szarży w 1973 r (J.J.1993).