Gejzer

Źródło termalne, wyrzucające cyklicznie słup gorącej wody i pary wodnej na wysokość przekraczającą nawet 100 m. Częstotliwość eksplozji może wahać się od kilku minut do kilkudziesięciu godzin, może też zamierać na wiele lat lub  całkowicie zanikać.

Występowanie gejzerów wiąże się z obszarami współczesnego lub młodego – trzeciorzędowego – wulkanizmu i związanych z nim ognisk magmowych. Ogniska magmowe są źródłem ciepła, dzięki któremu podnosi się temperatura wody i rozpuszczonych w niej gazów wulkanicznych (dwutlenku węgla, metanu) wypełniającej system szczelin, kanałów i próżni skalnych, łączących się z powierzchnią przez kanał (komin) gejzeru.

Kiedy temperatura roztworu przekroczy punkt wrzenia, następuje gwałtowne parowanie i ciśnienie wytworzonej pary powoduje eksplozję. Spadek ciśnienia oraz dopływ nowych ilości wód gruntowych powoduje fazę uspokojenia. Kolejny wybuch następuje po dojściu układu do temperatury wrzenia.

Gejzery zostały opisane na Islandii (nazwa pochodzi od Geysir – największego gejzeru Islandii, a ta od słowa gjósa – tryskać, wybuchać).

Największy obszar występowania gejzerów to Yellowstone, ponadto pola gejzerów można spotkać na Kamczatce, Nowej Zelandii, w Andach, a pojedyncze w Peru, Boliwii, Meksyku, Kenii, Japonii i na Azorach.