Fenomene karstike
Disa prej shkëmbinjve që formojnë koren e Tokës që i nënshtrohen tretjes nga uji. Kjo perfshin: kripe guri, gips, anhidrit. Gurët që përmbajnë karbonat kalciumi (gëlqeror, marl, dolomit) janë gjithashtu të tretur, por në procesin që përfshin gjithashtu dioksid karboni.
Në përgjithësi, fenomenet e shkrirjes së shkëmbinjve me ujë quhen fenomenet karstike. Një shembull i veçantë i fenomeneve karstike ndodh në akull (karst akullnajore). Mekanizmat e shpërbërjes së llojeve të ndryshme të shkëmbinjve dhe të akullit janë të ndryshme nga njëra tjetra, por tipari i përbashkët i të gjitha fenomeneve karstike formohen si në sipërfaqe ashtu edhe në nëntokë.
Karst në shkëmbinj karbonatikë
Shkëmbinjtë që përmbajnë karbonat kalciumi (CaCO3) janë gëlqerorë, marl, dolomit. Uji shiut i kombinuar me dioksidin e karbonit atmosferik (CO2) formon një acid karbonik të dobët.
H2O + CO2 → H2CO3
Acidi karbonik shkrin shkëmbinjtë karbonat sipas reagimit kimik vijues:
CaCO3 + H2CO3 → Ca (HCO3) 2
I parë në këtë mënyrë, karbonati i kalciumit duke shkaktuar erozionin e shkëmbinjve të formave karstike formon çerdhet dhe brinjët, gypat, shpellat, korridoret, oxhaqet.
Karbonati i tretur i kalciumit mund të precipitojë përsëri për të krijuar forma të tilla si:
- stalaktite,
- stalagmite,
- drapire.
This project (EDU-ARCTIC) has received funding from the European Union’s Horizon 2020 research and innovation programme under grant agreement No 710240. The content of the website is the sole responsibility of the Consortium and it does not represent the opinion of the European Commission, and the Commission is not responsible for any use that might be made of information contained.