Other languages:

Cikli i karbonit Arktik

Cikli i karbonit të sistemit në zonat me trashësi nëntokësore të ngrirë të pandërprerë (i njohur gjithashtu si cikli i karbonit Arktik) eshte transferimi i karbonit nga këto zona tek vegjetacioni dhe mikrobet, pastaj në atmosferë, pastaj në bimë, dhe në fund të tokës ku trashësia nëntokësore është e ngrirë përgjithë vitin. Cikli i karbonit Arktik (Permafrost) është një nën-cikël i ciklit më të madh global të karbonit.

Molekulat me bazë karboni janë thelbësore për jetën në Tokë, sepse është komponentia kryesore e shumë komponimeve biologjike. Në atmosferën e Tokës ekziston ose si dioksid karboni (CO2) ose si metan (CH4).

Dioksidi i karbonit e lë atmosferën duke u bërë pjesë e bimëve nëpërmjet fotosintezës, përmes reshjeve dhe me mjete të tjera.

Eventualisht bimët dhe kafshët vdesin dhe karboni kthehet në tokë. Disa karboni organik qëndron në tokë, ndërsa disa janë lëshuar përsëri në atmosferë përmes frymëmarrjes së tokës.

Tokat e mbetjeve të ngurta mbeten të ngrira për periudha të gjata kohore dhe për këtë arsye ruajnë sasi të mëdha të karbonit organik të ngrirë, duke përfshirë karbonin që është mijëra vjeç. Shkencëtarët ende nuk e dinë sasinë e saktë të karbonit që përmbahen në të gjitha zonat e botës ku trashësia nëntokësore është e ngrirë përgjithë vitin, por rreth 1670 miliardë tonë karboni është ruajtur në ekosistemet e këtyre zonave në gjerësi të larta – dy herë më shumë karbon që aktualisht është në atmosferë.

Te zonat ku trashësia nëntokësore është e ngrirë përgjithë vitin shkrijnë për shkak të ngrohjes globale, lënda organike e ngrirë brenda saj shpërbëhet jashtë, dhe fillon të kalbet. Mikrobet në tokë hanë materien dhe prodhojnë sasi të mëdha të CO2 ose CH4, që fllusohen përmes tokës dhe ujit dhe kthehen në atmosferë.

Sasia e dioksidit të karbonit dhe e metanit që lëshohet nga këto zona po rritet çdo vit. Ekziston gjithashtu një mundësi që disa sasi prej karbonit më të vjetër, të cilat janë ruajtur në këto zona toke për mijëvjeçarë, do të ekspozohen gjithashtu. Si dioksidi i karbonit dhe metani grumbullohen në atmosferë, këto gazra serrë mund të përshpejtojnë ngrohjen globale dhe mund të çojnë në shpërthime metani.

Sipas studimit të fundit, deri në vitin 2050, planeti mund të shihte 55 miliardë tonë karbon (i cili konverton në 200 miliardë tonë dioksid karboni) të lëshuar nga toka.