Permafrost
Permafrost është një terren që mbetet e ngrirë gjatë gjithë vitit.
Është toka, shkëmbi ose materiali organik që mbetet në 0° C ose më poshtë për të paktën dy vjet. Kjo është një pjesë e madhe e kriosferës tokësore.
Në hemisferën veriore, rajonet në të cilat ndodh që shtresat nëntokësore të tokës mbeten të ngrira gjatë gjithë vitit, zënë rreth 25% (23 milion km²) të sipërfaqes së tokës. Trashësia e këtyre zonave ndryshon nga më pak se një metër në më shumë se 1500 metra.
Pjesa më e madhe e këtyre zonave ekzistuese sot, janë formuar gjatë periudhave të ftohta ngrirëse, dhe ka vazhduar përmes periudhave të ngrohta interglacial, duke përfshirë Holocen – epoka gjeologjike e cila filloi rreth 11.700 vjet më parë.
Disa prej këtyre zonave relativisht të cekta (30 deri në 70 metra) janë formuara gjatë pjesës së dytë të Holocenit (6 000 vitet e fundit) dhe disa gjatë periudhës së akullnajave (nga 400 në 150 vjet më parë).
Ngrirja dhe formimi i terreneve të tilla krijohen ose në tokë (terren tokësor që mbetet i ngrirë gjatë gjithë vitit) ose në shtratin e detit (terren nëntokësore që mbetet i ngrirë gjatë gjithë vitit).
- Në tokë, temperaturat për të krijuar këto terrene janë përgjithësisht rreth -5 ° C. Mbushja në male me gjerësi mesatare dhe të ulët është e ngrohtë dhe shpërndarja e saj është e lidhur ngushtë me karakteristikat e sipërfaqes së tokës.
- Nën-det për të krijuar këto terrene temperaturat duhet afër 0 ° C mbulojnë zona të mëdha të shelfit kontinentale Arktik – perimetrin e zgjeruar të çdo kontinenti dhe rrafshin bregdetar, i cili ishte pjesë e kontinentit gjatë periudhave glaciale.
Meqë përmban shumë karbon, shkrirja e këytre zonave e kontribuon në shtimin e gazrave serë shtesë të dioksidit të karbonit (CO2) dhe metanit (CH4) në atmosferë.
Ju mund të lexoni më shumë rreth këtij procesi në ciklin e karbonit permafrost.