Kriosfera

Kriosfera to powłoka lodowa, zamarznięta woda występująca w postaci: lodu morskiego, rzecznego, jeziornego, pokrywy śnieżnej, lodowców, czap lodowych, lądolodów oraz zamarzniętego gruntu (w tym wieloletniej zmarzliny).

W każdej z tych form woda pozostaje uwięziona w stanie stałym przez różny okres czasu. Pokrywa śnieżna, lód na rzekach i jeziorach mają charakter sezonowy, to jest pojawiają się i wycofują wraz z porami roku. Z kolei trwałość lodu morskiego (z wyjątkiem lodu w centralnej części Oceanu Arktycznego) wynosi kilka lat.

Tymczasem lądolody czy lód gruntowy mogą pozostać zamrożone przez 10 000-100 000 lat, a nawet dłużej. Ocenia się, że lód w części Wschodniej Antarktydy może mieć nawet ponad milion lat.

Antarktyda, zwłaszcza Wschodni Lądolód Antarktyczny, gromadzi aż 90% światowej objętości lodu. Z kolei półkula północna charakteryzuje się największą powierzchnią śniegu i lodu w zimie (zimą kriosfera zajmuje około 23% powierzchni półkuli).

Kriosfera odgrywa ważną rolę w kształtowaniu systemu klimatycznego Ziemi. Śnieg i lód odbijają większość promieniowania słonecznego, co pomaga regulować temperaturę planety. Ponadto rozkład śniegu i lodu jest związany z różnicami temperatur wokół Ziemi, co jest czynnikiem generującym wiatry i prądy oceaniczne.

Elementy kriosfery skoncentrowane są w regionach polarnych, ale istnieją w niemal wszystkich szerokościach geograficznych, i są użytecznymi wskaźnikami globalnych zmian klimatu. Łącznie cały lód lądowy zawiera około 75% wody słodkiej na Ziemi.

Lód topnieje, a większość powstałej wody trafia do oceanu. Zjawisko to jest przedmiotem zainteresowania naukowców i szeroko zakrojonych badań, gdyż stopienie lodu zawartego w lądolodach Grenlandii i Antarktyki mogłoby spowodować podniesienie poziomu mórz o odpowiednio 7 i 57 metrów.

Lód w Arktyce © NASA