Składniki odżywcze
Nieorganiczne składniki odżywcze, takie jak azotany, fosforany i kwas krzemowy są niezbędne dla fitoplanktonu do syntezy komórek i prowadzenia procesów komórkowych.
Ze względu na grawitacyjne opadanie rozdrobnionego materiału (takiego jak plankton, martwe organizmy lub produkty przemiany materii), strefa eufotyczna (prześwietlona) stale traci składniki odżywcze, które są uzupełniane jedynie przez wymianę poziomą lub upwelling (mieszanie pionowe) z głębszych warstw wody.
Sytuacja pogarsza się jeszcze bardziej, gdy latem ciepło słoneczne i słabsze wiatry zwiększają pionową stratyfikację, temperatura szybko się zmienia w głąb (termoklina) i mieszanie pionowe warstw jest wtedy utrudnione. W takiej sytuacji produkcja pierwotna (i wynikające z niej procesy prowadzące do opadania materiału w postaci cząstek) zużywa nieorganiczne składniki odżywcze, co prowadzi do obniżonej produktywności w warstwie mieszanej latem, nawet przy nieograniczonym dostępie do światła słonecznego.
Jednak jeśli strefa eufotyczna jest wystarczająco głęboka, produkcja podstawowa (pierwotna) trwa nadal w niższych warstwach strefy mieszanej, nawet w warunkach ograniczonego dostępu do światła słonecznego, przy obfitości składników odżywczych.