Warstwa czynna

Warstwa czynna wieloletniej zmarzliny to jej górna warstwa, która latem topnieje i zamarza ponownie jesienią.

Na obszarach, gdzie lata są zimne, warstwa czynna jest bardzo cienka (np. tylko 10 cm na Wyspie Ellesmer’a w Kanadzie). Tam, gdzie w porze letniej temperatury są wyższe, jest grubsza (około 2,5 metrów w Jakucku w Rosji).

Z kolei w miejscach, gdzie wieloletnia zmarzlina ma charakter nieciągły, aktywna warstwa może być jeszcze grubsza (5 metrów w Yellowknife w Kanadzie).

Nie tylko temperatura zewnętrzna, ale również charakter macierzystego materiału gruntu wpływa na zróżnicowanie miąższości warstwy czynnej. Ze względu na lepszą przewodność, warstwa czynna w glebach piaszczystych czy żwirowych może być nawet pięć razy grubsza niż w glebach gliniastych.

Chociaż w rejonie wieloletniej zmarzliny występuje wiele gatunków roślin, to rosną one głównie właśnie na warstwie czynnej, ponieważ korzenie nie mogą przeniknąć przez zamarzniętą ziemię pod spodem.

W związku z globalnym ociepleniem, obserwuje się, że warstwa czynna wieloletniej zmarzliny jest coraz grubsza i ma generalnie coraz wyższą temperaturę. W takiej sytuacji intensyfikują się procesy rozkładu materii organicznej, w jaką górna warstwa jest bogata, produktem procesu rozkładu jest metan (CH₄), przedostający się do atmosfery.

Gradient temperatury gruntu w profilu pionowym

Rozmarzająca zmarzlina na wybrzeżu – A © USGS